Την ώρα που η παγκόσμια κοινότητα αντιμετωπίζει με δέος και φόβο τη νέα παραλλαγή του κορονοϊού, που εξαπλώνεται με ταχύτητα, οι επιστήμονες προσπαθούν να δώσουν απαντήσεις σχετικά και με την προέλευσή της. Τα σενάρια που επικρατούν έως σήμερα είναι τρία.
Σύμφωνα με την επιστημονική επιθεώρηση «Science», τα σενάρια για την προέλευση του φορτωμένου με μεταλλάξεις νέου στέλεχους του ιού Sars-Cov-2, είναι τα εξής:
Να κυκλοφορεί εδώ και καιρό (ίσως από το 2020) μεταξύ ενός πληθυσμού ανθρώπων με μικρή επιδημιολογική επιτήρηση, μεταδιδόμενη αργά κάτω από τα «ραντάρ» των επιστημόνων, και γι’ αυτό πέρασε απαρατήρητη.
Να «μαγειρεύτηκε» αθόρυβα στον οργανισμό κάποιου χρονίως πάσχοντα ανοσοκατεσταλμένου ασθενούς, π.χ. με HIV/AIDS, όπου είχε χρόνο για να συσσωρεύσει μεταλλάξεις.
Να κρυβόταν σε κάποιο ζώο από όπου πρόσφατα «πήδηξε» ξαφνικά στους ανθρώπους.
Πρέπει να σημειωθεί ότι η επιστημονική κοινότητα είναι βέβαιη ότι η παραλλαγή Όμικρον δεν προήλθε από κάποια από τις προηγούμενες παραλλαγές, όπως η «Άλφα» ή «Δέλτα», αλλά φαίνεται να εξελίχτηκε παράλληλα με αυτές και στο σκοτάδι.
Αιτία, το γεγονός ότι είναι τόσο διαφορετική από τα γονιδιώματα των άλλων παραλλαγών και για τον λόγο αυτό ο εντοπισμός του πλησιέστερου «συγγενούς» της είναι πολύ δύσκολος.
Όπως εξηγεί η ιολόγος Έμα Χόντκροφτ του Πανεπιστημίου της Βέρνης στην Ελβετία, η «Όμικρον διαχωρίστηκε νωρίς από τα άλλα στελέχη, κάτι που μπορεί να συνέβη στα μέσα του 2020», δηλαδή μπορεί να κρυβόταν για περισσότερο από έναν χρόνο.
Αυτό το σενάριο θεωρεί πιθανότερο και ο κορυφαίος Γερμανός ιολόγος Κρίστιαν Ντρόστεν του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Charite του Βερολίνου. Εκτιμά ότι η «Ο» δεν εξελίχτηκε στη Νότια Αφρική, όπου γίνεται πολλή γενετική ανάλυση δειγμάτων, αλλά κάπου αλλού στον αφρικανικό Νότο, «στη διάρκεια του χειμωνιάτικου επιδημικού κύματος». «Υπήρξαν πολλές μολύνσεις που συνέβησαν για πολύ καιρό και για να αναπτυχθεί αυτό το είδος του ιού, χρειάζεται πραγματικά τεράστια εξελικτική πίεση», εξηγεί.
Από την άλλη πλευρά, άλλοι επιστήμονες, όπως ο δρ Άντριου Ραμπό του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, στη Σκοτία, δεν πιστεύουν ότι είναι δυνατό η «Ο» να παρέμεινε για τόσο πολύ καιρό κρυμμένη σε μια ομάδα ανθρώπων. «Δεν είμαι βέβαιος ότι υπάρχει πραγματικά κάποιο μέρος στον κόσμο αρκετά απομονωμένο, ώστε ένας τέτοιου είδους ιός να μεταδίδεται για τόσο χρόνο, χωρίς να γίνει αντιληπτός σε διάφορα μέρη», εξηγεί.
Ο Ραμπό και άλλοι επιστήμονες στηρίζουν περισσότερο τη δεύτερη θεωρία, δηλαδή ότι η νέα παραλλαγή πιθανότερα αναπτύχθηκε σε έναν μοναδικό ασθενή με χρόνια λοίμωξη Covid-19, ο οποίος ταυτόχρονα είχε εξασθενημένο/κατασταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω άλλης πάθησης ή λήψης φαρμάκου, πιθανώς κάποιος άνθρωπος με τον ιό HIV που προκαλεί AIDS.
Ο λοιμωξιολόγος Ρίτσαρντ Λέσελς του Πανεπιστημίου του Κβα-Ζούλου-Νατάλ στη Νότια Αφρική, επισημαίνει ότι «τα στοιχεία που υποστηρίζουν κάτι τέτοιο, γίνονται ολοένα πιο ισχυρά».
Από την άλλη, ο Γερμανός καθηγητής Ιολογίας στο Νοσοκομείο Σαριτέ του Βερολίνου, Κρίστιαν Ντρόστεν, θεωρεί ότι η έως τώρα εμπειρία με τις χρόνιες λοιμώξεις από γρίπη και άλλους ιούς σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς δεν υποστηρίζει αυτή την υπόθεση για την εμφάνιση της «Ο». Εξηγεί ότι όντως παραλλαγές που διαφεύγουν της ανοσιακής προστασίας, εμφανίζονται σε αυτούς τους ανθρώπους, αλλά μαζί με άλλες αλλαγές που τους καθιστούν λιγότερο πιθανούς μεταδότες από άνθρωπο σε άνθρωπο. «Αυτοί οι ιοί έχουν πολύ μικρή καταλληλότητα για τον πραγματικό κόσμο», υποστηρίζει ο καθηγητής Ντρόστεν.
Με αυτή την εκτίμηση συμφωνεί και η εξελικτική βιολόγος Τζέσικα Μέτκαλφ του Ινστιτούτου Προωθημένων Μελετών του Βερολίνου.
Κάποιοι άλλοι επιστήμονες προτιμούν το τρίτο σενάριο: ότι η «Όμικρον» κρυβόταν σε τρωκτικά ή άλλα ζώα παρά σε ανθρώπους (έναν ή πολλούς). Όπως λέει ο καθηγητής Ανοσολογίας και Μικροβιολογίας Κρίστιαν Άντερσεν του αμερικανικού Ινστιτούτου Ερευνών Scripps, «το γονιδίωμά της είναι τόσο παράξενο» και εμφανίζει ένα ασυνήθιστο μίγμα μεταλλάξεων, πολλές από τις οποίες δεν υπήρξαν σε καμία προηγούμενη παραλλαγή του κορονοϊού, κάτι που, κατά τον ίδιο, συνηγορεί ότι αυτές εμφανίστηκαν μέσα σε κάποιο ζώο ξενιστή.
«Είναι πραγματικά ενδιαφέρον πόσο τρελά διαφορετική είναι η Όμικρον», λέει και ο εξελικτικός βιολόγος Μάικ Γουορομπέι του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, ο οποίος αν και προτιμά το σενάριο της προέλευσης από έναν ανοσοκατεσταλμένο ασθενή, δεν αποκλείει και το τρίτο σενάριο.
Ο Έλληνας εξελικτικός βιολόγος Άρης Κατζουράκης, του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, εκτιμά ότι είναι πολύ νωρίς για να αποκλείσει κανείς οποιαδήποτε θεωρία για την καταγωγή της «Ο». Ωστόσο είναι ιδιαίτερα σκεπτικιστής σχετικά με το σενάριο περί ζώων.
Πηγή: ΑΠΕ
